Η πεδιάδα Βάρκεσα

Το οροπέδιο Βάρκεσα βρίσκεται λίγο πάνω από την καλντέρα του Σταυρολόγγο και είναι εύκολα προσβάσιμο μέσω της πράσινης πεζοπορικής διαδρομής Γ από τον Άγιο Παντελεήμονα ή στη διασταύρωση του ορεινού δρόμου προς την Καμένη Χώρα.
Αυτό το οροπέδιο, το οποίο χρησιμοποιήθηκε μέχρι πριν από 20 χρόνια, αξίζει να το επισκεφτείτε λόγω των δύο πολύ ενδιαφέροντων, αρχαίων ή προϊστορικών τοποθεσιών εκεί.

Στο βόρειο άκρο του οροπεδίου υπάρχει ένας εντυπωσιακός, ξηρός πέτρινος τοίχος, που αποτελείται από πολλά αρχαία ερείπια. Σε ένα σημείο υπάρχει ακόμη και ένας λίθος με τα ερείπια αρχαίων χαρακτήρων. Υπάρχουν δύο δεξαμενές πίσω από τον τοίχο. Η μία αποτελείται από αρχαίες κολόνες, η άλλη μόνο από μία πέτρα με τρύπα. Ακόμα και πριν πάτε στη δεξαμενή, περνάτε μια άλλη αρχαία κολόνα και μια άλλη κοντά σε έναν τοίχο. Δεν είναι οι πέτρινοι κυλίνδροι που χρησιμοποιήθηκαν πρόσφατα για να κυλήσουν τις στέγες αργίλου μετά από βροχή, αλλά είναι σαφώς τμήματα αρχαίων ή προϊστορικών κτιρίων.

Μια πρέσα κρασιού βρίσκεται επίσης στο πίσω μέρος ενός άλλου, αρχαίου τείχους. Το υπόλοιπο μίας πέτρας σε τετράγωνο με δύο τρύπες για πρέσα κρασιού είναι κοντά.

Αν πάτε νότια στο οροπέδιο, θα συναντήσετε μερικά πεύκα. Μεταξύ αυτών είναι τα ερείπια κτιρίων και δύο εντυπωσιακοί βράχοι μπροστά τους, ένας από τους οποίους έχει σχήμα μικρού σκάφος. Αυτή η πέτρα έδωσε το οροπέδιο το όνομά της "Βάρκεσα" (= "βάρκα").

Ο Γερμανός αρχαιολόγος Μιχάλης Ντέφνερ ανέφερε για αυτό το οροπέδιο το 1912:

"Περίπου 650 μ πάνω από τη θάλασσα και 100 μ κάτω από την κορυφή της Χελώνας υπάρχουν διάφορα ψηλά οροπέδια, τα οποία πρέπει να φορούσαν ανθρώπινες κατοικίες στην αρχαιότητα. Διότι, εκτός από τα εργαλεία οψιδιανού που βρήκαν εκεί οι αγρότες των γύρω χωριών και τα χιλιάδες μικρά θραύσματα παλιών αγγείων με τα οποία εξακολουθούν να σπέρνονται τα χωράφια, βρήκα επίσης σημαντικά ερείπια ενός από τα παλαιότερα ιερά εκεί το οποίο θα συζητηθεί αργότερα.

Ένα από αυτά τα οροπέδια ονομάζεται "Βάρκεσα", το οποίο είναι ένα όνομα στα Αλβανικά (= βάρκα). Μία βάρκα 2000 πόδια πάνω από τη θάλασσα είναι ένα περίεργο πράγμα, και ειδικά όταν λέτε ότι αυτός η βάρκα είναι κατασκευασμένη από πέτρα.

Ζήτησα να έρθω σε αυτήν και βρήκα ένα τεράστιο κομμάτι τραχείας, μήκους 2,17 μέτρων, πλάτους 1,20 μέτρων, στο μεγαλύτερο ύψος 1,22 μέτρων. Ανεπαρκή (?) Εργαλεία έχουν χρησιμοποιηθεί για να χαράξουν ένα κανάλι σε αυτό το μπλοκ, το οποίο έχει μήκος 1,95 m και πλάτος 0,20 m στην έξοδο και πλάτος 0,30 m στην κορυφή. Στην άλλη πλευρά, όπου είναι διογκωμένο και κλειστό, έχει πλάτος 0,24m στο κάτω μέρος και 0,36m στο πάνω μέρος. Το μέγιστο βάθος 0,30 είναι στο ευρύτερο σημείο του, δηλαδή στην αρχή, στη μέση, το κανάλι γίνεται πιο ρηχό, 0,20 m, και κατά την εκφόρτιση γίνεται βαθύτερο, 0,26 m. Στην επιφάνεια της πέτρας, χαράζεται μια ρηχή κοιλότητα γύρω από το κανάλι, διαμέτρου 0,66μ και βάθους περίπου 0,22μ. Ενάντια στην εκροή, παρατηρείται μια άλλη ρηχή εξομάλυνση της πέτρας από τη μία πλευρά.

Φαίνεται λοιπόν ότι οι αρχαίοι κάτοικοι των Μεθάνων δούλεψαν επίμονα σε αυτό το τεράστιο κομμάτι τραχείας, καθώς έπεσε εκεί κατά τη διάρκεια ενός από τους μεγάλους σεισμούς που έπληξαν τη χερσόνησο για χιλιετίες, και το μετατρέψαν σε ένα ελαιοτριβείο που σίγουρα χρησίμευσε ως πρέσα κρασιού. Διότι, όπως και σήμερα, η ελιά στα Μέθανα φαίνεται να έχει ευδοκιμήσει ακόμη και στην πιο γκρίζα αρχαιότητα, το ηφαιστειακό έδαφος της αρέσει ιδιαίτερα, όπως επίσης και η αμυγδαλιά, η χαρουπιά και το άγριο αχλάδι.

Τα καλάθια στα οποία συλλέχθηκαν οι ελιές ή τα σταφύλια τοποθετήθηκαν στο πεπλατυσμένο τμήμα της πέτρας κοντά στην εκροή και στη συνέχεια αδειάστηκαν στο βαθύτερο, ευρύτερο τμήμα της υδρορροής. Εκεί τους εκδιώχθηκαν. ΚΡΟΥΠΕΖΑΙ, στα αρχαία ελληνικά χρόνια ήταν τα ξύλινα τσόκαρα με τα οποία βγήκαν οι ελιές, όπως μας διδάσκει το POLLUX VII 87 (κρουπέζια σύμφωνα με τον HESYCH). Οι πυρήνες και η διαφυγή σάρκα παρέμειναν αρχικά στο κάτω μέρος του καναλιού, και το λάδι, αφού ξεπέρασε την κλίση του καναλιού στη μέση, έρεε σε ένα δοχείο. "