Το υποθαλάσσιο ηφαίστειο κοντά στα Μέθανα

Ο Σαρωνικός κόλπος διαμορφώθηκε από τις συχνές τεκτονικές κινήσεις (συμπεριλαμβανομένων των σεισμών). Αυτά έχουν δημιουργήσει διαταραχές όπου το μάγμα βρίσκει μια διέξοδο από το φλοιό της γης. Αυτό προέκυψε από την υποβύθηση της αφρικανικής πλάκας κάτω από την πλάκα της Ευρώπης-Μικράς Ασίας. Σε μια δακτυλιοειδή ζώνη (αιγαιοπελαγίτικο Αιγαίο), οι ηφαιστειακές περιοχές των Μεθάνων, της Μήλου, της Σαντορίνης και της Νισύρου φθάνουν στην επιφάνεια της γης και οδηγούν σε ηφαιστειακές εκρήξεις (πιο πρόσφατα το 1950 στη Σαντορίνη).

Ο αρχαίος Ρωμαίος συγγραφέας Παυσανίας περιέγραψε ήδη τις θερμές πηγές στα Μέθανα, οι οποίες εμφανίστηκαν ως αποτέλεσμα μιας ηφαιστειακής έκρηξης (αναφέρεται στην έκρηξη του 270 π.Χ. ή σε μια νεότερη έκρηξη στην εποχή του γύρω στο 100 μ.Χ.;).

Ήδη από το 1987, στη βόρεια ακτή των Μεθάνων βρεθήκαν ηφαιστειακά πετρώματα, τα οποία δείχνουν μία ή περισσότερες ηφαιστειακές υποθαλάσσιες εκρήξεις  στη βορειοδυτική ακτή της χερσονήσου.
Μια ακριβής χρονολόγηση αυτών των βράχων και οι εκρήξεις που συνέβησαν μαζί τους δεν έχει ακόμη γίνει.

Για το λόγο αυτό, οι Γερμανοί και Έλληνες γεωλόγοι K. Haase, C. Beier (Πανεπιστήμιο Friedrich Alexander του Erlangen) και Π. Νομικού (Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) ερευνούν το βυθό της θάλασσας στα ανοικτά των Μεθάνων. Ο στόχος είναι να μάθουν πότε έλαβαν χώρα αυτές οι ηφαιστειακές δραστηριότητες και εάν εξακολουθούν να υπάρχουν σημάδια δραστηριότητας (π.χ. θερμές πηγές).

Με το ερευνητικό σκάφος R / V Poseidon, ο βυθός έχει σάρωθεί με την υψηλότερη ανάλυση χρησιμοποιώντας την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, δημιουργώντας έτσι έναν χάρτη του θαλάσσιου βυθού. Χρησιμοποιείται επίσης το θαλάσσιο ρομπότ (ROV) PHOCA από το ναυτικό ερευνητικό κέντρο "GEOMAR Helmholtz", το οποίο μπορεί επίσης να συλλέγει γεωλογικά δείγματα από τον ωκεανό.

Μέχρι στιγμής συλλέχθηκαν περίπου 200 δείγματα, που δείχνουν ότι το υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Παυσανία αποτελείται από περισσότερα από έξι κέντρα έκρηξης που ήταν ενεργά σε διαφορετικούς χρόνους. Ορισμένα καλύπτονταν από παλαιότερες καταθέσεις που αναμένεται να είναι δεκαετίες χιλιάδων ετών. Μερικοί καλύφθηκαν με νεότερα προϊόντα έκρηξης που αναμένεται να είναι πολύ νεότερα.

Οι υποθαλάσιες εκρήξεις έγιναν μετά την ιστορική έκρηξη στην Καμένη Χώρα γύρω στο 270 π.Χ.;  Οι ιστορίες του Παυσανία ίσως να μην αναφέρονται στην ιστορική έκρηξη του 270 π.Χ., αλλά σε μια πολύ νεότερη ηφαιστειακή έκρηξη από τη βόρεια ακτή των Μεθάνων!

Οι μελέτες θα ερευνήσουν την ηλικία των υποθαλάσσιων εκρήξεων και θα εξηγήσουν την εξέλιξη του ηφαιστείου στο δυτικό τμήμα του Αιγαίου, στον Σαρωνικό κόλπο.